Συντηρητικοί μύθοι που αναπαράγουν την κρίση

του Πάσχου Μανδραβέλη

Καθημερινή
9 Οκτωβρίου 2011

Αν έκανε κάτι καλό το έκτακτο τέλος για τα ακίνητα είναι ότι λειτούργησε σαν ταχύρρυθμο και αναγκαστικό φροντιστήριο δημοσιονομικής επιστήμης. Ολοι συνειδητοποίησαν ότι το Δημόσιο δεν είναι κάτι που χρηματοδοτείται από τον ουρανό. Είναι ο Γαργαντούας που τρέφεται από τις τσέπες μας. Ετσι, ακόμη και οι πιο δύσπιστοι ψευδοκεϋνσιανοί άρχισαν να μιλούν για περιορισμό του κράτους μόλις συνειδητοποίησαν τι θα πληρώσουν για τις ακριβές τους κατοικίες.

Κι εδώ προκύπτει ένα παράδοξο. Η κυρίαρχη στα τηλεκαφενεία θεωρία ήταν ότι το Μνημόνιο έφερε την ύφεση. Υποστήριζαν ότι οι περικοπές στον δημόσιο τομέα αφαιρούσαν χρήμα από τον ιδιωτικό. «Ενας δημόσιος υπάλληλος με ψαλιδισμένο μισθό», έλεγαν, «δεν θα πάει να ψωνίσει. Αφού δεν θα ψωνίσει, ο μαγαζάτορας θα απολύσει υπαλλήλους και ορίστε πώς θα καταπολεμηθεί η κρίση: Το δημόσιο να ξοδεύει λεφτά, αυτά να κυκλοφορούν στην οικονομία και αφού αυγατίσουν κινούμενα, θα δημιουργηθεί ανάπτυξη που θα ξεπληρώσει και το χρέος».

Κατά ένα περίεργο τρόπο, οι ίδιοι τώρα ψέγουν την κυβέρνηση διότι «δεν έλαβε νωρίς τα κατάλληλα μέτρα περιορισμού του Δημοσίου, ώστε να μη στραγγαλίζεται ο ιδιωτικός τομέας από έκτακτες εισφορές». Μόνο που αν η κυβέρνηση έπαιρνε το (σωστό) μέτρο της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων και συνεπώς της μεγαλύτερης περικοπής των δημοσίων δαπανών, τότε σύμφωνα με το πρώτο σκεπτικό η συνταγή θα ήταν χειρότερη. Θα υπήρχαν λιγότεροι δημόσιοι υπάλληλοι, λιγότερα εισοδήματα να ξοδευτούν στην αγορά, περισσότερα μαγαζιά υπό χρεοκοπία, λιγότερη απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα, περισσότερες κραυγές περί λάθους συνταγής.

Ο καλύτερος τρόπος για να μη λύνεις προβλήματα είναι να μην τα περιγράφεις σωστά. Να θολώνεις τα νούμερα, για να φτιάχνεις θεωρίες ονειρικές. Ετσι, μαζί με τις χρυσές μετοχές της «Τράπεζας της Ανατολής» (που θα ξεπληρώσουν το χρέος ημών, συν το χρέος που θα δημιουργήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας), με τα φθηνά δάνεια των Ρώσων και των Κινέζων (που θα μας πληρώνουν για να καθόμαστε), με τα πετρέλαια του Αιγαίου, του Ιονίου, του Λιβυκού (που επίσης θα επιδοτήσουν την αέναη δημοσιοϋπαλληλία) κυκλοφορούν και άλλοι περίεργοι μύθοι που στρεβλώνουν την πραγματικότητα με στόχο να μην αλλάξει τίποτε.

Ο πρώτος μύθος είναι ο Κεϋνσιανισμός α λά ελληνικά. Σύμφωνα μ' αυτόν, το ελληνικό κράτος πρέπει να ρίξει λεφτά στην οικονομία, είτε προσλαμβάνοντας 100.000 ανά έτος που ζήτησε ο κ. Τσίπρας, είτε κρατώντας την αγοραστική δύναμη των δημοσίων υπαλλήλων ανέπαφη. Βεβαίως αυτό προϋποθέτει δύο πράγματα. Πρώτον, λεφτά και δεύτερον, παραγωγικές δομές. Δηλαδή ακόμη κι αν υπήρχαν τα δάνεια, πλούτος δεν παράγεται διά της ανακύκλωσης των χρημάτων στο εσωτερικό. Κάποια στιγμή θα φύγουν έξω, για σιτάρι, βόειο κρέας, παπούτσια, αυτοκίνητα, ipad και όλα τα άλλα που φτιάχνουν ένα έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 24 δισ. ευρώ, το 2010. Εκτός αυτού, όμως, σήμερα η Ελλάδα ακολουθεί πολιτική ελλειμμάτων. Το 2009 το κράτος ξόδεψε 24 δισ. (χωρίς τόκους και χρεολύσια) περισσότερα από όσα εισέπραξε, το 2010, 11 δισ. και όπως πάνε τα πράγματα και φέτος στα 11 δισ. θα καταλήξουμε. Παρ' όλα αυτά, ανάπτυξη δεν είδαμε.

Προέκταση αυτού του μύθου είναι ότι τα δάνεια της τρόικας δίνονται με αποκλειστικό σκοπό την αποπλήρωση παλιών δανείων. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά εν μέρει. Τα 11 δισ. που ξόδεψε το ελληνικό κράτος, πέραν των εσόδων του, το 2010 από πού ήρθαν; Από τον ουρανό;

Περισσότερα