Μας αξίζει αυτός ο συνδικαλισμός;

του Γιώργου Σιακαντάρη

Protagon.gr
4 Φεβρουαρίου 2012

Ίσως ποτέ η χώρα δεν είχε ανάγκη του συνδικαλιστικού κινήματος απ’ όσο αυτό το διάστημα. Σήμερα στην Ελλάδα τίθενται υπό αμφισβήτηση κατακτήσεις του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος, οι οποίες αφορούν τα δικαιώματα των συλλογικών συμβάσεων, την προστασία των συνθηκών εργασίας, το ωράριο, τον ελεύθερο χρόνο, την προστασία των κοινωνικά ασθενέστερων. Πολλά απ’ αυτά ήσαν κατακτήσεις του εργατικού κινήματος, όταν αυτό εξέφραζε σε μεγάλο βαθμό το γενικό και συλλογικό συμφέρον.

Στη Δυτική Ευρώπη αυτά τα δικαιώματα των εργαζόμενων επιτεύχθηκαν κυρίως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του μεγάλου συμβιβασμού μεταξύ Κεφαλαίου και Εργασίας. Αυτές οι κατακτήσεις διευκόλυναν όχι μόνο την εργασία, αλλά και το ισχυρό παραγωγικό κεφάλαιο το οποίο μπορούσε να αναπτυχθεί μόνο σ’ ένα περιβάλλον σχετικής κοινωνικής ηρεμίας και συμβιβασμού. Η κρίση του 1974 και κυρίως οι τεχνολογικές αλλαγές, ανέτρεψαν τις ισορροπίες μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, αλλά και τις ισορροπίες μέσα στο ίδιο το κεφάλαιο. Οι δυνάμεις του παραγωγικού κεφαλαίου υποχώρησαν έναντι της διαρκώς αυξανόμενης ισχύος του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η κρίση του 2008 είναι το αποτέλεσμα αυτών των ανατροπών. Παρόλα αυτά όμως ο συνδικαλισμός στη Δυτική Ευρώπη σε μεγάλο βαθμό παραμένει υποστηρικτής της ιδέας πως είναι καλύτερο να παραχωρείς μέρος των ειδικών σου συμφερόντων, για να διατηρήσεις το γενικό συμφέρον.

Ο ελληνικός συνδικαλισμός όμως δεν στήθηκε σ’ αυτή τη βάση. Η βάση του δεν ήταν ούτε ο ρεφορμιστικός εργατικός συνδικαλισμός, ούτε και ο λεγόμενος αντιρεφορμιστικός συνδικαλισμός. Και οι δυο αυτές μορφές συνδικαλισμού πραγματοποιούνται στο όνομα των καθολικών συμφερόντων διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Το μεγάλο μειονέκτημα του ελληνικού συνδικαλισμού δεν ήταν ούτε ο δήθεν επαναστατισμός του, ούτε βεβαίως η δήθεν συμβιβαστική του φύση, αλλά η ίδια η βάση στήριξής του. Μια βάση που δεν ήταν εργατική, αλλά δεν ήταν και αυτή των «λευκών κολάρων» του ιδιωτικού τομέα. Η βάση του ελληνικού συνδικαλισμού, κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, όπου και για πρώτη φορά απαλλάχθηκε από τις εξαρτήσεις του από το αυταρχικό κράτος, ήταν ο κρατικός τομέας απασχόλησης (κυρίως οι ΔΕΚΟ), ήταν τα λευκά κολάρα του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Περισσότερα