Ευρωπαίοι ή φιλοευρωπαίοι;

του Δημοσθένη Κούρτοβικ

Τα Νέα
2 Ιουνίου 2012

Πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια μια σουηδέζα φίλη μου, δημοσιογράφος, εγκατεστημένη στην Αθήνα και ανταποκρίτρια μεγάλων σκανδιναβικών εφημερίδων, αγανακτούσε ολοένα στη σκέψη ότι ήταν μέλος της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας ποια, η Ελλάδα, άκουσον άκουσον, ενώ απουσίαζαν χώρες όπως η Πολωνία ή η Τσεχοσλοβακία!

Δεν ήταν μόνη της σ' αυτό. Ανέκαθεν συναντούσα Ευρωπαίους που, πότε με περιφρόνηση, πότε με συγκατάβαση, καμιά φορά και μ' επαινετική διάθεση, τοποθετούσαν πολιτισμικά την Ελλάδα μάλλον στη Μέση Ανατολή παρά στην Ευρώπη. Εχω ακούσει ακόμα και Σέρβους, ακόμα και Βούλγαρους να λένε ότι είχαν φανταστεί την Ελλάδα περισσότερο ευρωπαϊκή από την πατρίδα τους, αλλά διαπίστωσαν επί τόπου ότι ήταν λιγότερο.

Εμείς οι Ελληνες ξέρουμε, φυσικά, ότι «είμαστε» (οι ίδιοι) το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και συνεπώς όλοι οι Ευρωπαίοι μάς χρωστούν εσαεί, μεταφορικά και κυριολεκτικά, προπαντός κυριολεκτικά. Σε στιγμές κάπως σοβαρότερης αυτοπαρατήρησης παραδεχόμαστε ότι είμαστε ένα κράμα δυτικών, ανατολίτικων και μεσογειακών πολιτισμικών γνωρισμάτων, ότι αυτό συνιστά τη μοναδικότητά μας, την ιδιοπροσωπία μας, που δεν θέλουμε καθόλου να τη χάσουμε. Και πολύ καλά κάνουμε. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποια απόφαση για τη δοσολογία και την ιεράρχηση αυτών των συστατικών. Πράγμα που παράγει μεγάλες αμφιθυμίες, αντιφάσεις και παλινδρομήσεις, ιδιαίτερα στην πολιτική συμπεριφορά μας.

Περισσότερα