3 Σεπτεμβρίου 2013
Οι οικονομικές γνώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο σε μια κοινωνία, και ο ρόλος αυτός είναι θεσμικός, με τη ευρύτερη έννοια της λέξης, που περιλαμβάνει τα έθη και τις γνώσεις, δηλαδή, την κουλτούρα (Douglass North, Oliver Williamson, Elinor Ostrom). Με αυτή τη έννοια, το γενικό επίπεδο των οικονομικών γνώσεων, της κατανόησης των οικονομικών φαινομένων και της οικονομικής πολιτικής, παίζουν σημαντικό θεσμικό ρόλο σε μια κοινωνία.
Το γεγονός ότι στην Ελλάδα επικρατεί πρωτοφανής άγνοια και κυρίως κατανόηση της οικονομίας έχει αγνοηθεί εντελώς από όσους έχουν καταβάλει αξιόλογες, κατά τα άλλα, προσπάθειες να αναλύσουν το Ελληνικό Νόσημα τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα την πρόσφατη κρίση και τις συνέπειες της στη χώρα μας.
Δεν εννοώ ότι ο μέσος άνθρωπος δεν έχει γενικότερη πρακτική ενημέρωση όσον αφορά τα οικονομικά. Ο πρακτικός επιχειρηματίας, ο λογιστής, ο οικονομικός δημοσιογράφος και πλείστοι άλλοι στον ιδιωτικό ή στο δημόσιο τομέα που είναι σε θέση να διαβάσουν και να καταλάβουν το οικονομικό κομμάτι μιας καθημερινής εφημερίδας, αντιλαμβάνονται αρκετά καλά σε κάθε φάση «τι γίνεται». Ακόμη και αν τους λείπουν θεωρητικές γνώσεις, έχουν συναίσθηση της οικονομικής πραγματικότητας που τους περιστοιχίζει.
Υπάρχουν, όμως, και οι μη μέσοι άνθρωποι. Μπορεί να είναι κινητοποιούμενοι συνδικαλιστές, πολιτικοί (στη μεγάλη τους πλειονότητα), φοιτητές που ενδιαφέρονται κυρίως για το «φοιτητικό κίνημα», διανοούμενοι εγνωσμένης κοινωνικής ευαισθησίας, τηλεοπτικοί αστέρες ή αοιδοί σε ρόλο εθνικών γκουρού. Κοινό τους σημείο: η απόλυτη άγνοια οικονομικών φαινομένων, σχέσεων, μεγεθών, πραγματικοτήτων.
Σύστοιχο με αυτό είναι τόσο η «πονοψυχιάρικη» προσέγγιση στα οικονομικά προβλήματα, όσο και η ετοιμότητα να καταδικασθεί ο «νεοφιλελευθερισμός» - ένα πολύμορφο τέρας, πολλαπλώς απειλητικό έως και σατανικό, πλην όμως ανεπίγνωστης φύσης και προέλευσης. Και η προσέγγιση αυτή έχει πέραση σε ένα κοινό που είναι οικονομικώς αναλφάβητο, ευεπίφορο σε βαρούφες που προβάλλονται κάθε τόσο με ύφος και σοβαροφάνεια, συχνά με προκλητικότητα, χωρίς να υπάρχει ούτε καν υποψία ότι αποτελούν κενά νοήματος κελύφη.
Μπορεί να γίνει αντιληπτό σε γενικές γραμμές το μέγεθος αυτού του οικονομικού αναλφαβητισμού αν επισκεφθεί κανείς την ελληνική βικιπαίδεια και διαπιστώσει την πενία της σε βασική οικονομική ορολογία. Εντελώς πρόχειρα και δειγματοληπτικά σημειώνω την ανυπαρξία των εξής όρων:
aggregate demand (συνολική ζήτηση)
effective demand (ενεργός ζήτηση)
(economic) rent (πρόσοδος)
scarcity (στενότητα, σπάνις)
trade-off theory (θεωρία αντισταθμίσματος)
opportunity cost (ευκαιριακό κόστος)
transfer payment (μεταβίβαση πληρωμών)
transactions cost theory (θεωρία συναλλακτικού κόστους)
Για αυτές τις έννοιες υπάρχουν καταχωρήσεις στη Wikipedia στα βουλγαρικά, στα καταλανικά, στα βοσνιακά, στα ισλανδικά μεταξύ άλλων.
Υπάρχει, πάντως, μια ελληνική καταχώρηση στη βικιπαίδεια, [Οικονομικά της προσφοράς] που είναι όλα τα λεφτά από άποψη αντικειμενικότητας, θεωρητικής σοβαρότητας και επιστημονικού ήθους. Ένα απόσπασμα θα πείσει και τον πιο διστακτικό.
Τα οικονομικά της προσφοράς είναι μια ετερόδοξη (δηλαδή μη αποδεκτή από τους περισσότερους οικονομολόγους) σχολή στα οικονομικά η οποία δίνει υπερβολική σημασία στο ρόλο που παίζουν τα φορολογικά κίνητρα στη συμπεριφορά της οικονομίας…
Τα βασικά της σημεία συνοψίζονται στους ισχυρισμούς: (1) Η μείωση των φορολογικών συντελεστών αυξάνει τα φορολογικά έσοδα. (2) Οι φορολογικές ελαφρύνσεις επιδρούν τόσο πολύ θετικά στην πλευρά της προσφοράς[1] που τελικά αυξάνεται ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης και μειώνεται ο πληθωρισμός.
Οι απόψεις αυτές δεν έπεισαν ποτέ σχεδόν κανέναν, εκτός από μία μικρή ομάδα οικονομολόγων. [Ακολουθεί ως υποσημείωση: «σήμερα σε αυτή τη μικρή ομάδα περιλαμβάνεται ο διεθνούς φήμης γκουρού των οικονομικών Πρετεντέρης καθώς και σύσσωμοι οι οικονομικοί εγκέφαλοι της ΝΔ»].Έχουν πλέον εντελώς απορριφθεί.
Μιλάμε για επίπεδο, όχι αστεία! Και είναι ανεκτό, από τη στιγμή που βρίσκεται σε απόλυτη αντιστοιχία με τον κρατούντα οικονομικό αναλφαβητισμό.
No comments:
Post a Comment