Η αρχή του τέλους

του Στάθη Ν. Καλύβα

Καθημερινή
12 Μαιου 2013

Πολλές φορές, οι μεγαλύτερες αλλαγές είναι και οι πιο αθόρυβες. Είναι πολύ πιθανό η Ιστορία να καταγράψει την εβδομάδα που πέρασε ως την αρχή του τέλους της μεγάλης ευρωπαϊκής κρίσης του 2010-13.

Δεν απέχουμε και πολύ από το 2009, αλλά η εποχή αυτή φαντάζει σήμερα σαν μακρινό παρελθόν. Ισως κάποιοι να έχουν ήδη ξεχάσει πως όλα ξεκίνησαν με την κρίση του χρέους. Η έννοια που σημάδεψε την περίοδο εκείνη, όταν λέξεις όπως «Μνημόνιο» και «τρόικα» δεν αποτελούσαν ακόμη μέρος του καθημερινού λεξιλογίου, ήταν τα «σπρεντ», η απόσταση δηλαδή ανάμεσα στο κόστος δανεισμού μιας χώρας συγκριτικά με αυτό της Γερμανίας. Οταν τα σπρεντ εκτινάχτηκαν και το επιτόκιο που ζητούσαν οι αγορές για να μας δανείσουν ξεπέρασε το 6%, ο δανεισμός έγινε αδύνατος. Για να αποφύγουμε την άτακτη χρεοκοπία, αναγκαστήκαμε να δανειστούμε από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης με αντάλλαγμα την εφαρμογή ενός προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (κοινώς λιτότητας) και δομικών μεταρρυθμίσεων.

Οπως ακριβώς η απογείωση των σπρεντ υπήρξε η αφετηρία της μεγάλης κρίσης, έτσι και η προσγείωσή τους σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της. Την εβδομάδα που πέρασε, έγινε φανερό πως οι αγορές είναι πλέον διατεθειμένες να δανείσουν τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με όρους που προσεγγίζουν τα επίπεδα που ίσχυαν πριν από την κρίση. Τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας υπέστησαν δραστική μείωση και κινούνται πλέον κάτω του 4%, ενώ η Πορτογαλία ξαναβγήκε για πρώτη φορά στις αγορές επιτυγχάνοντας επιτόκιο δεκαετούς ομολόγου κάτω του 6%. Η δραματική αυτή μεταστροφή των αγορών δεν αποτελεί στιγμιαία διακύμανση. Επιδέχεται μεν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες, αλλά είναι δηλωτική του γεγονότος πως τόσο οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να μεταρρυθμίσει τους θεσμούς της όσο και αυτές των χρεωμένων χωρών να ρυθμίσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα, έπιασαν τόπο. Σε τελική ανάλυση, η μεταστροφή αυτή ισοδυναμεί με ψήφο εμπιστοσύνης τόσο στο ευρώ όσο και στις οικονομικές προοπτικές των χωρών του Νότου. Η εμπιστοσύνη αυτή κάθε άλλο παρά απεριόριστη είναι και θα εξανεμιστεί αν παρατηρηθούν σημάδια εκτροχιασμού. Ακριβώς επειδή οι ενδιαφερόμενοι το γνωρίζουν πολύ καλά, οι πιθανότητες αυτές είναι περιορισμένες.

Περισσότερα