Της άρνησης και της αγανάκτησης

του Δημήτρη Σκάλκου

Athens Voice
7 Ιουνίου 2011

Κατήντησα σχεδόν ανέστιος και πένης.

Αυτή η μοιραία πόλις, η Αντιόχεια

όλα τα χρήματα μου τα’φαγε:

αυτή η μοιραία με τον δαπανηρό της βίο.

Κ. Π. Καβάφης, Ας φρόντιζαν

Οι δρόμοι και οι πλατείες της χώρας μας γεμίζουν καθημερινά συμπολίτες μας που εκδηλώνουν ποικιλοτρόπως την οργή τους. Στις έρευνες διαθέσεων της κοινής γνώμης, οι ερωτώμενοι σε ποσοστά που φτάνουν το 40% επιδοκιμάζουν τις εκδηλώσεις αποδοκιμασίας κατά πολιτικών προσώπων (ALCO, 23.4.2011). Αγανακτήστε!, μας προτρέπει το best-seller του γάλλου Στεφάν Εσέλ από τις προθήκες των βιβλιοπωλείων.

Δεν μπορούμε παρά να αντιμετωπίζουμε με σεβασμό κάθε άνθρωπο που διεκδικεί το δικαίωμά του να εκφράσει με ειρηνικό τρόπο τα αισθήματα που τον κατακλύζουν. Όσα ψήγματα κοινωνικής αλληλεγγύης μας έχουν απομείνει στην αφυδατωμένη και αδιάφορη κοινωνία μας πρέπει να είναι αρκετά ώστε να μας ευαισθητοποιούν απέναντι στις δυσκολίες των συνανθρώπων μας. Ωστόσο, αν κάτι εντυπωσιάζει ανάμεσα στις εκδηλώσεις του ετερόκλητου πλήθους των αγανακτισμένων πολιτών, τούτο είναι η αδυναμία διατύπωσης ενός στοιχειωδώς συνεκτικού πολιτικού λόγου, η απουσία λογικών επιχειρημάτων καθώς και η πασιφανής έλλειψη νηφάλιων προτάσεων και ρεαλιστικών αιτημάτων.

Είναι προφανές ότι οι προσεγγίσεις που αποδίδουν τις, πρωτόγνωρες για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα της χώρας μας, κινητοποιήσεις στην άγνοια και στον οικονομικό αναλφαβητισμό των πολιτών, στα πολιτικά συμφέροντα, ή σε προσωπικά κίνητρα, αδυνατούν να αντιληφθούν πλήρως τον πολυδιάστατο και πολύμορφο χαρακτήρα των εκδηλώσεων της κοινωνικής οργής και αγανάκτησης.

Έτσι, στην προσπάθειά μας να ερμηνεύσουμε το φαινόμενο αυτό, είναι ίσως σκόπιμο να καταφύγουμε στα αναλυτικά εργαλεία της πολιτικής ψυχολογίας, εκείνου δηλαδή του επιστημονικού κλάδου που μελετά την πολιτική συμπεριφορά ατόμων και ομάδων χρησιμοποιώντας τη «γραμματική» της ψυχολογίας.

Περισσότερα