Μήπως τελικά είναι όλοι ίδιοι;

του Νίκου Χρυσολωρά

Καθημερινή
23 Ιουνίου 2011

Η πολύμηνη αντιπαράθεση γύρω από τα Μνημόνια ανέδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο το φαινόμενο που ο Νικηφόρος Διαμαντούρος ονομάζει «πολιτισμικό δυϊσμό» της ελληνικής κοινωνίας. Το γεγονός δηλαδή ότι η πολιτική σκηνή της χώρας μας είναι ουσιαστικά ένα πεδίο διαμάχης ανάμεσα σε δύο βασικές κουλτούρες, με διακριτά χαρακτηριστικά: Στην πρώτη κυριαρχούν αντιλήψεις κρατικιστικές και πατερναλιστικές, ενώ η Δύση, αλλά και η αγορά αντιμετωπίζονται με δυσπιστία. Στη σημερινή περίσταση, η τρόικα χαρακτηρίζεται «κατοχική δύναμη», οι προτάσεις για εξορθολογισμό της λειτουργίας του κράτους «ανάλγητες», ενώ η προοπτική εξόδου της χώρας μας από το ευρώ ως ενδεχόμενο που θα πρέπει να εξεταστεί με προσοχή.

Η δεύτερη κουλτούρα που περιγράφει ο Διαμαντούρος στο βιβλίο του Πολιτισμικός Δυϊσμός και Πολιτική Αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης (1994) είναι εξωστρεφής και φιλοδυτική, επηρεασμένη καταλυτικά από την ευρωπαϊκή δημοκρατική παράδοση. Οσοι ενστερνίζονται τις αρχές της σήμερα αντιμετωπίζουν τους Ευρωπαίους ως εταίρους και όχι ως δυνάστες, πιστεύουν ότι τρόπος εξόδου από την κρίση αβρόχοις ποσί δεν υπάρχει και θεωρούν ότι η παραμονή της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης αποτελεί υπέρτατο εθνικό στόχο.

Μολονότι η σχηματοποίηση αυτή αναγκαστικά υποβαθμίζει τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις στα δύο «στρατόπεδα», δεν παύει να είναι εξαιρετικά χρήσιμη ως αναλυτική αφετηρία. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι ο δυϊσμός αυτός τέμνει κάθετα τις οικονομικές τάξεις της χώρας μας, ενώ υποστηρικτές των δύο παραδόσεων σκέψης απαντώνται τόσο στην Δεξιά όσο και στην Αριστερά. Το πρόβλημα είναι όμως ότι η θεμελιώδης αυτή ιδεολογική αντιπαράθεση δεν αποτυπώνεται σαφώς και στο πολιτικό σύστημα, με συνέπεια να δημιουργείται έλλειμμα αντιπροσώπευσης και να επικρατούν συνθήκες απαξίωσης του πολιτεύματος, που, δυστυχώς, παραπέμπουν στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Περισσότερα