Γιατί θα αποτύχουν τα μέτρα

του Αριστείδη Ν. Χατζή

NewsTime
14 Μαρτίου 2010

Ενώ όμως στην ιδιωτική μας ζωή φερόμαστε όπως θέλουμε, χωρίς να ενοχλεί ο ένας τον άλλον, στη δημόσιά μας ζωή, από σεβασμό προ πάντων, δεν παραβαίνουμε τους νόμους, υπακούμε σε όσους κάθε φορά κατέχουν δημόσια αξιώματα και τηρούμε τους νόμους, ιδιαίτερα εκείνους που έχουν θεσπιστεί για να προστατεύσουν όσους αδικούνται, αλλά και σε εκείνους τους κανόνες οι οποίοι αν και είναι άγραφοι, η παράβασή τους φέρνει πανθομολογούμενη ντροπή στους παραβάτες.
Θουκιδίδη, «Περικλέους Επιτάφιος»

Τα μέτρα που πήρε η ελληνική κυβέρνηση είναι πρωτοφανή. Ποτέ ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία 100 χρόνια δεν τόλμησε να μειώσει μισθούς, να κόψει επιδόματα, να αυξήσει τόσο τους φόρους και να μειώσει ταυτόχρονα και κάποιες δαπάνες. Επιπλέον ποτέ τόσο σκληρά μέτρα δεν συνάντησαν τόσο μεγάλη ανοχή, αν όχι αποδοχή από το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Κρίμα.. Κρίμα, γιατί αυτή η τόσο σκληρή δέσμη μέτρων και αυτή η πρωτοφανής ανοχή θα πάνε χαμένες. Τα μέτρα δεν θα πετύχουν τους στόχους τους.

Τα μέτρα αυτά θα αποτύχουν γιατί και οι στόχοι που θέτει η κυβέρνηση αλλά και η κοινωνική αποδοχή είναι, όπως όλα στην Ελλάδα, εξόχως επιπόλαια. Δεν χρειάζεται να εξηγήσω γιατί τα μέτρα είναι άδικα και γιατί θα οδηγήσουν σε μια αποπνικτική ατμόσφαιρα στην αγορά αλλά και για ποιους λόγους σύντομα η κοινωνική αποδοχή θα αρχίσει να εξατμίζεται. Το έχουν κάνει ήδη πολλοί και με πειστικά επιχειρήματα.

Η επιπολαιότητα για μένα έγκειται κυρίως στο ότι τα μέτρα εκτός από άδικα είναι και αναποτελεσματικά. Είναι αναποτελεσματικά γιατί οι στόχοι που θέτουμε είναι η βραχυπρόθεσμη βελτίωση κάποιων μακροοικονομικών δεικτών και όχι η μακροπρόθεσμη εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Αυτή όμως για να επιτευχθεί δεν αρκεί ένα «πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης» που βασικό στόχο έχει τον δανεισμό μας με ευνοϊκούς όρους. Για την ακρίβεια δεν αρκεί κανένα πακέτο οικονομικών μέτρων, όσο φιλόδοξο κι αν είναι, όσο πιστά κι αν εφαρμοστεί. Δεν αρκούν τα οικονομικά μέτρα γιατί το πρόβλημα της Ελλάδος είναι πρόβλημα θεσμών ή μάλλον πρόβλημα απουσίας θεσμών.

Πριν συνεχίσουμε θα πρέπει να κάνουμε κάποιες απαραίτητες διακρίσεις. Οι θεσμοί μπορεί να είναι τυπικοί θεσμοί που έχουν τη μορφή των τεθειμένων κανόνων δικαίου. Μπορεί όμως να είναι και άτυποι θεσμοί, κυρίως κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, που αποτελούν το απαραίτητο υπόβαθρο για να λειτουργήσουν οι τυπικοί θεσμοί, δηλαδή το δίκαιο. Στην Ελλάδα δυστυχώς έχουμε μεγάλο έλλειμμα και σε τυπικούς και σε άτυπους θεσμούς. Αυτό το έλλειμμα είναι πολύ σοβαρότερο από τα άλλα ελλείμματα γιατί εκείνα τουλάχιστον μπορούν προσωρινά να καλυφθούν με δανεισμό. Το θεσμικό έλλειμμα όμως χρειάζεται αρκετά χρόνια αν όχι δεκαετίες για να θεραπευθεί.

Περισσότερα