Μετά τη νίκη της Αριστεράς

Athens Review of Books
Μάιος 2012

Υπάρχει κανείς ακόμη που να αμφιβάλλει πότε και πώς ξεκίνησε η περιπέτεια των ελλειμμάτων του δημόσιου προϋπολογισμού και οι συνέπειές τους στη διόγκωση του δημόσιου χρέους; Οι αμυντικές δαπάνες και οι αναδιανεμητικές πολιτικές μετά το 1974 αύξησαν κάπως τα δημόσια ελλείμματα, αλλά η κατάσταση ξέφυγε μετά την κατά κράτος (κυριολεκτικά) κυριαρχία της «Αλλαγής» στην τρομερή δεκαετία του 1980 του ασυγκράτητου λαϊκισμού, με συμβολικό αποκορύφωμα το περιβόητο «Τσοβόλα, δώσ’ τα όλα!». Έκτοτε, και σε πλήρη αντιστοιχία με τον εκλογικό κύκλο, το δημοσιονομικό «άνοιγμα» διευρυνόταν συνεχώς, με κάποια βραχυχρόνια διαλείμματα προσπαθειών ελέγχου (επί υπουργίας Σημίτη το 1985, πρωθυπουργίας Μητσοτάκη το 1990 και ξανά του Σημίτη το 1998, ως πρωθυπουργού αυτή τη φορά, προσπάθειες που εγκαταλείφθηκαν οριστικώς με την απόρριψη του ασφαλιστικού Γιαννίτση).

Κάθε πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας δεν άντεχε πάνω από δύο-τρία χρόνια πριν πέσει βορά του αδηφάγου Μινώταυρου των δανεικών και αγύριστων προς όφελος των διαπλεκόμενων συμφερόντων, των κομματικών δικτύων πελατείας και της κρατικοδίαιτης δημοσιοϋπαλληλίας.

Μετά το 2000, και καθώς προετοιμαζόταν ο χαυνωτικός ρωμαϊκός θρίαμβος των Ολυμπιακών Αγώνων, κάθε απόπειρα μακροχρόνιου αναπτυξιακού σχεδιασμού, ορθολογικής οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης, του κράτους δικαίου και πρόνοιας τινάχτηκε στον αέρα. Μετά μάλιστα το 2004, επί Καραμανλή Β΄ του Ράθυμου, συνεχίστηκε το ίδιο σάπιο σύστημα εξουσίας, ενσωματώνοντας πλήρως και τον άλλο πόλο του κυβερνώντος δικομματισμού. Επισπεύδοντας, μέσα στον ελάχιστο χρόνο που απέμενε μέχρι το 2009, γενέθλιο έτος της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης του ελληνικού κράτους, την οικονομική και πολιτική χρεοκοπία της χώρας.

Αν δεν ίσχυε το συμπέρασμα των ιστορικών ότι οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές αλλάζουν με απείρως βραδύτερους ρυθμούς από τις οικονομικές και κοινωνικές δομές, θα ήταν, ίσως, αναμενόμενο όλη αυτή η μακρά εμπειρία διά πυρός, σιδήρου, και άφθονης λάσπης κατά των αντιφρονούντων, κάτι να είχε διδάξει όσους φιλοδοξούν να διαχειριστούν τα κοινά και να κατευθύνουν τον δημόσιο βίο προς όφελος του συνόλου και όχι μόνο προς όφελος των οπαδών τους.

Περισσότερα