Μεταμνημονιακή εποχή

του Γιάννη Βούλγαρη

Τα Νέα
29 Δεκεμβρίου 2012

Η χώρα οδεύει στη μεταμνημονιακή εποχή. Ο δημόσιος λόγος όλο και λιγότερο θα περιορίζεται στο μοτίβο «Μνημόνιο - Αντιμνημόνιο» που κυριάρχησε τα τελευταία δύο χρόνια. Η εθνική πολιτική ατζέντα θα γίνεται πιο σύνθετη. Εξηγούμαστε. Η Ελλάδα θα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό αυστηρή επιτήρηση προκειμένου να εκπληρώνει τις μνημονιακές της υποχρεώσεις, αλλά το σκηνικό θα αλλάζει επιταχυνόμενα και ουσιωδώς. Η ελληνική αβεβαιότητα μπορεί πλέον να επανέλθει μόνο από εσωτερικό πολιτικό «ατύχημα», όπως π.χ. απρόβλεπτες εξελίξεις τύπου λίστα Λαγκάρντ. Ή από την παράταση του σημερινού επιπέδου ύφεσης και το 2013, γεγονός που θα καταστήσει ακυβέρνητη τη χώρα. Οι ειδικοί δίνουν λίγες πιθανότητες σε τέτοιο σενάριο. Αντιθέτως, μια μικρή έστω μείωση της κοινωνικής έντασης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νέας πολιτικής αστάθειας και να ανακόψει τον υφεσιακό κατήφορο. Σε αυτή την περίπτωση η ψυχολογία της κοινωνίας στο προσεχές μέλλον θα είναι μια διελκυστίνδα μεταξύ της αγωνίας των πιο αδύναμων στρωμάτων να τα βγάλουν πέρα, ιδίως το πρώτο εξάμηνο του 2013, και της τρεμάμενης αισιοδοξίας που θα προκαλούν η βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών και η αργή αναθέρμανση της οικονομίας. Τα μεσαία στρώματα, ή ό,τι τούτο σημαίνει μετά τις μειώσεις των εισοδημάτων και το πάγωμα της αγοράς κατοικίας, θα διαμορφώσουν το κλίμα στην αρχή της νέας φάσης.

Το ποιοτικό σημείο στροφής είναι η απόφαση της ΕΕ να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Μεταφέρει την ευθύνη για την τύχη μας στα χέρια μας. Λογικά αυτό θα τροποποιήσει την εθνική πολιτική ατζέντα και το περιεχόμενο της κομματικής αντιπαράθεσης. Το σύνθημα «θα ακυρώσω το Μνημόνιο αλλά θα παραμείνω στο ευρώ» χάνει κάθε περιεχόμενο. Ο «αντιστασιακός» λόγος του Αντιμνημονίου έρχεται υποχρεωτικά αντιμέτωπος με το ερώτημα «τι προτείνετε;». Είναι μια ουσιώδης αλλαγή. Στη δίνη των δύο τελευταίων χρόνων, το «φάρμακο» έκανε να ξεχάσουμε την «ασθένεια» παρότι δεν την είχε θεραπεύσει. Το σοκ του Μνημονίου απώθησε τη χρεοκοπία που είχε προηγηθεί. Τώρα που σταθεροποιήθηκε σε ό,τι μας αφορά το ευρωπαϊκό πλαίσιο, έρχονται ξανά στην επιφάνεια οι εθνικές αιτίες της χρεοκοπίας. Τώρα ξέρουμε ότι η διέξοδος από την κρίση δεν γίνεται με μονομερείς «ταρζανιές» ούτε με καταστροφικές φυγές στη δραχμή, αλλά στο πλαίσιο της Ευρώπης, με τους κανόνες της Ευρώπης και την προσπάθεια βελτίωσης των συσχετισμών εντός αυτής. Εξίσου όμως καταλαβαίνουμε τώρα ότι η ανασυγκρότηση της χώρας είναι δικό μας πρόβλημα. Τρεις είναι οι προφανείς μεταρρυθμίσεις που η κοινωνία απαιτεί και θα ήταν πρόθυμη να στηρίξει. Αναδόμηση του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Ριζική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Αναπροσαρμογή του κράτους πρόνοιας ώστε να ανταποκριθεί στις νέες καταστάσεις ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού που προκάλεσε η χρεοκοπία.

Περισσότερα