Το χρονοντούλαπο της ελπίδας

του Ανδρέα Πανταζόπουλου

Το Βήμα
27 Μαΐου 2012

Η εκλογική άνοδος του ΣYΡΙΖΑ στηρίχθηκε στην εργαλειοποίηση της απόγνωσης, της απελπισίας, του θυμού μέρους των κοινωνικών δυνάμεων που δεν θέλουν ή και δεν μπορούν να διαχειρισθούν το πλήγμα που υπέστη τα τελευταία δύο χρόνια η κοινωνική θέση και το κύρος τους. Μεθοδικός εκφραστής μιας τέτοιας κοινωνικής πτώσης, ο ΣYΡΙΖΑ έχει επιστρατεύσει το τελευταίο διάστημα το σύνολο σχεδόν της «συνθηματολογικής σκέψης», αλλά και τον γενικευμένο τακτικισμό, του εθνικο-λαϊκιστικού ΠαΣοΚ του τέλους της δεκαετίας του 1970: το «κατεστημένο», την «ολιγαρχία», τον «λαό», τους «μη προνομιούχους», την «εθνική κυριαρχία», τη «λαϊκή κυριαρχία», τη «νέα Ελλάδα», το δημαγωγικό αίτημα για διενέργεια «δημοψηφίσματος» που κράδαινε τότε το ΠαΣοΚ ως προς την παραμονή ή την αποχώρηση της χώρας από την ΕΟΚ, ακόμη και το «εδώ και τώρα» της ανδρεοπαπανδρεϊκής μυθικής υπόσχεσης, που σήμερα εικονογραφείται στα λεγόμενα μέτρα άμεσης απόδοσης που θα λάβει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω» τιτλοφορούσε η «Αυγή» την παράθεση της κεντρικής προεκλογικής ομιλίας του ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ομόνοια. Μπορεί η «Αλλαγή» να έχει υποκατασταθεί από την «Ανατροπή», και το «ραντεβού με την Ιστορία» από τους «κλειδοκράτορες της Ιστορίας», το «χρονοντούλαπο» όμως της δημαγωγικής ελπίδας, σύμφωνα με τη διατύπωση του Αλ. Τσίπρα, είναι πάντα παρόν.

Σε τι μπορεί να χρησιμεύσει σήμερα αυτός ο εθνικο-λαϊκισμός, που ακόμη και στο πεδίο των συνθημάτων και των συμβολικών αναφορών δεν μπορεί να καινοτομήσει; Αυτή η επαναφορά κλεισμένων στον εαυτό τους συμβολισμών δεν μαρτυρά μια βολική αγκύρωση σε ένα παρελθόν που δεν λέει να παρέλθει; Η νοσταλγική αναπόληση και υπεράσπιση της Μεταπολίτευσης στο σύνολό της τι ακριβώς θέλει να δείξει ή και να κρύψει; Αραγε είναι τυχαία η αναφορά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, εκεί δηλαδή που ο ιστορικός χρόνος είναι πετρωμένος και οι μνήμες αναμοχλεύονται αενάως; Εκεί που τα υποκείμενά του αναμυθολογούν ιδιοτελώς την «ιστορία» τους περισσότερο ως υπήκοοι, άβουλοι συνεχιστές μιας παράδοσης, παρά ως δρώντες, ως αυτοσυνείδητοι πολίτες;

Περισσότερα