Γιατί αποτυγχάνουν οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας;

του Νίκου Μαραντζίδη

Καθημερινή
5 Φεβρουαρίου 2012

Πολύ μελάνι έχει χυθεί για την αδυναμία υλοποίησης μεταρρυθμίσεων στη χώρα μας. Η Ελλάδα αντιμετωπίζεται διεθνώς ως μια μοναδική περίπτωση αποτυχίας προώθησης τέτοιων αλλαγών. Εντούτοις, δεν είναι όλες οι μεταρρυθμίσεις που αποτυγχάνουν στη χώρα μας. Είναι κυρίως αυτές που κινούνται προς φιλελεύθερη κατεύθυνση, επιδιώκοντας να περιορίσουν την ανάμειξη του κράτους στον χώρο της οικονομίας και να ενισχύσουν την ατομική ευθύνη των πολιτών απελευθερώνοντάς τους από τον κρατικό πατερναλισμό και τον συντεχνιακό εναγκαλισμό.

Αποτυγχάνουν, λοιπόν, οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις και όχι απαραίτητα εκείνες με συγκεντρωτική και κρατικιστική φιλοσοφία. Για παράδειγμα, εφαρμόστηκε με επιτυχία ο θεσμός του ΑΣΕΠ, που θεωρήθηκε εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση. Και όμως, πρόκειται για έναν συγκεντρωτικό, γραφειοκρατικό και ακριβό θεσμό, που αντιμετωπίζει τους πολίτες ως ισόβιους μαθητές–παπαγάλους εγχειριδίων. Προσλαμβάνονται πράγματι οι κατάλληλοι ή μήπως όσοι απομνημονεύουν καλύτερα; Μήπως αυτός ο μηχανισμός τροφοδοτεί απλώς την κοινωνία με την ψευδαίσθηση της αξιοκρατίας;

Φυσικά, άλλο πράγμα είναι η αξιοκρατική επιλογή και άλλο μια απλώς αδιάβλητη διαδικασία. Και η κλήρωση μπορεί να είναι αδιάβλητη, αλλά κανείς δεν σκέφτεται να την υιοθετήσει ως μηχανισμό προσλήψεων. Ομως, η μεταρρύθμιση αυτή πέτυχε. Η κοινωνία αγκάλιασε ένα θεσμό που ενίσχυσε μια βαθιά εδραιωμένη στη χώρα μας αυταρχική και πατερναλιστική νοοτροπία, σύμφωνα με την οποία μόνο το (κατάπτυστο κατά τ’ άλλα) κράτος με κεντρικά σχεδιασμένες διαδικασίες μπορεί να αποτελεί τον αδέκαστο κριτή.

Περισσότερα