Ας μιλήσουμε για ανάπτυξη

του Βασίλη Mοναστηριώτη

Καθημερινή
6 Μαρτίου 2012

Παρά τα πολλά του «άσχημα», το Μνημόνιο ΙΙ φέρνει και ένα πολύ καλό. Επιτέλους η όλη συζήτηση για το αν η Ελλάδα θα αφεθεί να «εκπέσει» από την Ευρωζώνη περνάει για την ώρα στο περιθώριο και στο προσκήνιο έρχεται το ζήτημα της ανάπτυξης. Ανάπτυξη, λοιπόν! Αλλά τι είδους ανάπτυξη; Και πώς;

Οι προτάσεις που ήδη ακούγονται -επιχειρηματικότητα, εξωστρέφεια, καινοτομία, στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενίσχυση των κλάδων ενέργειας και τουρισμού- φαίνονται μεν σωστές και προφανείς, αλλά εμπεριέχουν και μια αοριστία ως προς το διά ταύτα (το πώς) και τις παραδοχές τους (το γιατί). Επιπλέον, προσπαθώντας να μεταφέρουν στην Ελλάδα επιτυχημένα παραδείγματα άλλων χωρών, στην ουσία θεωρούν το αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρας ως κάτι τεχνικό-ποσοτικό (περισσότερες επενδύσεις σε καλύτερους κλάδους) και όχι ως κάτι δομικό-ποιοτικό. Χωρίς όμως μία ουσιαστική κατανόηση της ποιοτικής διάστασης του προβλήματος (άρα και του πώς και του γιατί), μπορεί εύκολα να αποδειχτούν ανούσιες και αναποτελεσματικές.

Για παράδειγμα, η πρόταση για στήριξη της επιχειρηματικότητας χωρίς ένα πλαίσιο δημιουργίας μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων προσανατολισμένων σε προϊόντα μεταποίησης ή υπηρεσιών παραγωγού (business services) -όταν στην Ελλάδα το 40% αυτοαπασχολείται και στις μικρές επιχειρήσεις έσοδα και οικογενειακό εισόδημα εξισώνονται στρεβλώς- είναι στην ουσία μία πρόταση συνέχισης του προκαπιταλιστικού μοντέλου oργάνωσης της ελληνικής οικονομίας. Ηδη οι υπάρχουσες δράσεις του ΕΣΠΑ αυτό κάνουν: δίνουν κίνητρα σε ανέργους να ανοίξουν τις δικές τους (μικρο) επιχειρήσεις, ωθώντας τον άνεργο στην αυτοαπασχόληση και στην παροχή υπηρεσιών κατανάλωσης (λιανεμπόριο, τεχνίτες) που δημιουργούν ελάχιστα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και παράγουν ελάχιστη προστιθέμενη αξία. Και αν έρθουν παραπάνω χρήματα από την Ε. Ε. και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αυτές οι δράσεις μπορεί να διευρυνθούν μέχρι να έχει ο κάθε (πρώην) άνεργος από ένα μαγαζί (αλλά χωρίς πελάτες!) και μέχρι να εξαφανίσουμε τη μισθωτή εργασία από την οικονομία!

Περισσότερα