Λαϊκισμός και ακρότητες

του Αλέξη Παπαχελά

Καθημερινή
24 Μαρτίου 2012

Αναρωτιούνται διάφοροι «σοβαροί» άνθρωποι πώς είναι δυνατόν να έχει φτάσει σε τόσο χαμηλά και ακραία επίπεδα ο δημόσιος διάλογος στη χώρα μας. Λογικό είναι όταν η κοινωνία δοκιμάζεται να πιάνουν τόπο οι θεωρίες συνωμοσίας, οι ακρότητες, η παράνοια. Το έδαφος είναι πρόσφορο λόγω της οργής και της μεγάλης ανασφάλειας. Το πρόβλημα αρχίζει όταν η παράνοια και η απύθμενη τρέλα γίνονται κομμάτια του βασικού κορμού του δημοσίου διαλόγου μας, όταν το γραφικό και το ακραίο γίνονται αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν mainstream. Δεν αναφερόμαστε, προφανώς, στην άποψη της Αριστεράς ή εκείνων που με επιχειρήματα είναι υπέρ της δραχμής. Οχι. Αναφερόμαστε στον ακραίο, φανατικό λόγο εκείνων που βλέπουν παντού προδοσίες και συνωμοσίες.

Το πώς συνέβη αυτό δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθεί κανείς. Ενα πέρασμα από ορισμένα πρωινάδικα ή... ξενυχτάδικα στην τηλεόραση και από το Διαδίκτυο δείχνει πόσο διαδεδομένες είναι αυτές οι απόψεις. Μέσα σε μια κοινωνία που όχι απλώς δεν πιστεύει τίποτα και κανέναν, αλλά θέλει να αμφισβητήσει όλους και όλα, το ψέμα και η ακρότητα γίνονται εύπεπτη τροφή. Είναι προφανώς πολύ πιο δύσκολο να ακούσεις την αλήθεια για τα εγκληματικά λάθη που έκαναν διαδοχικές κυβερνήσεις υπό την πίεση του (δικού μας) λαϊκισμού παρά να αποδώσεις τη σημερινή μας κατάντια σε διεθνείς τοκογλύφους, τα CDS, γεωπολιτικές συνωμοσίες κ.λπ. κ.λπ. Είναι βαρετή η αλήθεια μερικές φορές και ακόμη πιο βαρετοί οι άνθρωποι που την κατανοούν επιστημονικά και μπορούν να την ερμηνεύσουν τεκμηριωμένα... Αντιθέτως, είναι πολύ πιο «πιασάρικοι» όλοι εκείνοι που χωρίς κανείς να ξέρει από πού αντλούν το ύφος και το «βάρος» πουλάνε σασπένς, συνωμοσίες, εναλλακτικές προτάσεις αέρα-πατέρα. Και ας αφήσουμε κατά μέρος τις δικαιολογίες, πως δήθεν έτσι προβάλλεται η άλλη άποψη. Οχι, να είμαστε σοβαροί, τηλεθέαση και ικανοποιημένους πελάτες ψάχνουν όσοι προωθούν την ενημέρωση-επιθεώρηση.

Αλλο πράγμα ο σεβασμός στην άλλη άποψη και το σοβαρό ντιμπέιτ και άλλο το προμοτάρισμα της σαχλαμάρας και της φασίζουσας ακρότητας. Δεν θέλω να σκεφθώ τι θα συμβεί μια ημέρα αν αυτοί οι θίασοι κληθούν να χειρισθούν μια μεγάλη εθνική κρίση ή κάποιο άλλο λεπτό και περίπλοκο ζήτημα. Η παλαιότερη και η πρόσφατη Ιστορία μας είναι γεμάτη, άλλωστε, από ιστορικά ατυχήματα τα οποία οφείλονται στην επικράτηση του άλογου πάθους και του ασυγκράτητου λαϊκισμού σε οριακές στιγμές.

Περισσότερα