Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα

του Θανάση Τριαρίδη

Protagon.gr
17 Ιουνίου 2012

Ένα πολιτικό φάντασμα πλανιέται τα τελευταία χρόνια πάνω από την Ευρώπη: το φάντασμα της Ελλάδας. Όλοι (πολιτικό προσωπικό, τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παράγοντες της αγοράς, ΜΜΕ, πολίτες) αναρωτιούνται: τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα; – και τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό που συμβαίνει; Η απάντηση νομίζω πως είναι σκληρότερη από την ερώτηση: η Ελλάδα, πολύ περισσότερο από φάντασμα, είναι ένα πολιτικό τέρας, ένας αλλόκοτος Μινώταυρος· μια ολέθρια κακομαθημένη κοινωνία προκάλεσε την πτώχευσή της. Το διεφθαρμένο ελληνικό πολιτικό σύστημα προσέφερε εδώ και δεκαετίες στον απαίσιο «Λαό» ένα δημαγωγικό σχήμα: μπορείς να ξοδεύεις δίχως να παράγεις, να κλέβεις δίχως να λογοδοτείς, να λες ωμά ψέματα τζογάροντας στα αντανακλαστικά του μίσους, να θεωρείς πως είναι υποχρέωση των άλλων να σου δανείζουν ενώ εσύ όχι μόνο είσαι αντιπαραγωγικός ο ίδιος αλλά ξεριζώνεις και οποιαδήποτε προσπάθεια παραγωγικότητας των συμπολιτών σου. Αυτός ο παραλογισμός έγινε το εκπεφρασμένο νεοελληνικό πολιτικό και κοινωνικό όνειρο, κάτι σαν αλλόκοτο Εν Τούτω Νίκα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Όλοι –κυβερνώντες και κυβερνώμενοι– συμμετέχουν αναλογικά, και όσο πιο ανεύθυνα και καταστροφικά, μπορούν σε αυτό το παράλογο: οι φαύλοι πολιτικοί που επιλέγουν συνειδητά τη δημαγωγία, το κομματικό κράτος που διαχρονικά κυοφορεί και αναπαράγει τη διαφθορά, η εξακολουθητική ανυπαρξία θεσμών και η αντικατάστασή τους με μια ξύλινη μετα-γλώσσα ηλιθίων, οι συνδικαλιστικές συντεχνίες που λεηλατούν όσο περισσότερο μπορούν την κοινωνία και, εν τέλει, οι διεφθαρμένοι πολίτες που ζουν με το όνειρο να ξεγελάσουν τους συμπολίτες τους ή να διατρανώσουν τον εμετικό τσαμπουκά τους.

Γιατί δημιουργήθηκε ένα τέτοιο αποκρουστικό μόρφωμα; Έχω την αίσθηση πως συσσωρεύτηκαν και εξερράγησαν κοινωνικές και πολιτισμικές παθογένειες δύο αιώνων: η απουσία ουσιαστικής ελληνικής αστικής τάξης (η τάξη αυτή αποτελεί την καρδιά του πολιτισμού της Δύσης), η διαχρονική ανημποριά αφομοίωσης των αστικών θεσμών που μεταφέρθηκαν, κατ’ ανάγκη βίαια, τον 19ο αιώνα στην αγροτική Ελλάδα από την Κεντροευρώπη, ο αποκρουστικός εθνικισμός ως μηχανή τρόμου, φόνου και ρατσισμού, οι ολέθριοι μεγαλοϊδεατισμοί ως ακροκέραμα του εθνικισμού, η κρατικοποιημένη Ορθοδοξία ως δύναμη σκοταδισμού, η θρησκειοποιημένη, εθνικιστική, αναχρονιστική εκπαίδευση και τα αριστερά δημαγωγικά ιδεολογήματα του λαϊκίστικου μίσους ήσαν οι γεννήτορες του τέρατος. Ωστόσο, ο μαιευτήρας του νομίζω πως έχει όνομα και επίθετο: είναι ο Αντρέας Παπανδρέου της περιόδου 1981-1989. Αυτός εγκαθίδρυσε στην Ελλάδα μια νέα μετα-ηθική τάξη όπου οι πολιτικοί παίρναν μίζες, χόρευαν δήθεν «ζεϊμπέκικα» (διότι αγνοούσαν το πώς χορεύεται αυτός ο χορός), λεηλατούσαν επιδοτήσεις και διαγκωνίζονταν στο ποιος θα πει τα μεγαλύτερα ψέματα, ενώ οι πολίτες επέλεγαν μονίμως την καταστροφικότερη για την κοινωνία εκδοχή, διατρανώνοντας την «υπερηφάνια» τους για τούτη την καταστροφή (βλέπε, για παράδειγμα, την ολέθρια υπόθεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), έκαναν την αντιπαραγωγικότητα και την αμορφωσιά ιδεολογία και συνωστίζονταν να συμμετάσχουν στο αλλόκοτο γιάγμα των δανεικών χρημάτων. Σύντομα ο πασοκισμός εκείνης της περιόδου έγινε καθολική πολιτική ιδεολογία όλων των κομμάτων (δείτε, λόγου χάρη, πώς αφομοίωσαν το λόγο του οι πάντες: από τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής μέχρι τους δημαγωγούς του ΣΥΡΙΖΑ) και διαμόρφωσε το εξής εφιαλτικό πολιτικό σκηνικό: πλέον, όποιος λέει τα πιο χοντρά ψέματα και τζογάρει στο τυφλό μίσος και στο προφανές παράλογο, κερδίζει στις εκλογές – αντίθετα όποιος χρησιμοποιεί οποιαδήποτε μορφή ορθολογισμού στην πολιτική του ατζέντα καταποντίζεται.

Περισσότερα