Λένε ψέματα τα μαθηματικά;

του Κίμωνος Χατζημπίρου

Τα Νέα
7 Σεπτεμβρίου 2012

Η παγκόσμια κατάταξη των χωρών ως προς το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) το 2011 θέτει την Ελλάδα στην 36η θέση, δίπλα σε χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία, η Τσεχία, η Σαουδική Αραβία. Η αντίστοιχη κατάταξη ως προς την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας το 2011 της δίνει την 90ή θέση, κοντά σε χώρες όπως η Αλγερία, η Αρμενία, η Γεωργία, ο Λίβανος. Κατά κανόνα, το εγχώριο προϊόν μιας χώρας είναι υψηλό όταν η ανταγωνιστικότητά της δημιουργεί προϊόντα με επιτυχημένη παρουσία στη διεθνή αγορά. Κατά κανόνα, οι θέσεις των χωρών στις δύο παγκόσμιες κατατάξεις δεν απέχουν πολύ. Η Ελλάδα αποτελεί την εντυπωσιακή εξαίρεση από τους κανόνες.

Η οικονομική λογική ορίζει ότι μια έντονη στρέβλωση δεν μπορεί να διαρκέσει. Οταν υστερείς σε ανταγωνιστικότητα, θα πέσει το ΑΕΠ μέχρι να πλησιάσουν τα δύο μεγέθη. Η οικονομία μιας χώρας είναι μεν πολυπλοκότερο σύστημα, αλλά δεν παύει να μοιάζει με ένα μαγαζί όπου, μακροπρόθεσμα, τα έξοδα δεν γίνεται να υπερβαίνουν τα έσοδα. Ούτε ο νεοφιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός ή ο πατριωτισμός, ούτε κάποια νομική, συνδικαλιστική ή θρησκευτική προσέγγιση μπορούν να ανατρέψουν τα απλά μαθηματικά.

Για να συγκλίνουν τα δύο μεγέθη, υπάρχει ο δύσκολος και μακρύς δρόμος της αύξησης της ανταγωνιστικότητας. Χρειάζεται όμως η κοινωνία να ξεπεράσει τον εαυτό της, να αρθούν εμπόδια, όπως η διαφθορά, η γραφειοκρατία και το διογκωμένο Δημόσιο, να δημιουργηθούν έμπνευση και καινοτομία, να αξιοποιηθεί θαρραλέα η τεχνολογία. Η ανάπτυξη απαιτεί ξένες επενδύσεις που προϋποθέτουν, μεταξύ άλλων, μείωση του κόστους εργασίας. Για να αυξηθούν οι εξαγωγές, πρέπει να παραχθούν αγαθά και υπηρεσίες ελκυστικά για τον υπόλοιπο κόσμο, παράλληλα η πώληση ακινήτων σε ξένους μπορεί να αποτελέσει μια συμπληρωματική έμμεση εξαγωγική δραστηριότητα. Ο άλλος δρόμος είναι η μείωση του ΑΕΠ μέχρι το επίπεδο της χαμηλής ανταγωνιστικότητας. Πόσο δηλαδή; Η Ελλάδα ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ πέρασε τα τελευταία χρόνια από την 27η στην 36η θέση και, αν δεν βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η πορεία οδηγεί τουλάχιστον στην 90ή. Με μια πρόχειρη γραμμική εκτίμηση προκύπτει ότι στην περίπτωση αυτή μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, τιμές ακινήτων κ.λπ. θα διαιρούνταν περίπου διά τρία. Ο πάτος λοιπόν βρίσκεται πολύ χαμηλά. Η ανεπάρκεια στις εξαγωγές ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών κινδυνεύει να οδηγήσει σε πραγματική φτώχεια και δραματικές συνέπειες, όπως η μαζική εξαγωγή ικανών νέων ανθρώπων, που θα αξιοποιούνται σε άλλες χώρες, εξαιτίας της υψηλότατης ανεργίας στη δική τους. Πρόκειται για εφιαλτικό αλλά χρήσιμο σενάριο, διότι αποκαλύπτοντας τα πραγματικά όρια της στρέβλωσης βοηθά στην κατανόηση του μεγέθους και της φύσης της.

Περισσότερα