Ο ανήφορος και το Κούγκι

του Γιώργου Παγουλάτου

Καθημερινή
23 Ιανουαρίου 2011

Κάθε κρίση συνειδητοποιείται σε δύο διαστάσεις. Η πρώτη είναι η βιούμενη εμπειρία της στον ενεστώτα χρόνο: τραυματική, φαινομενικά ατελείωτη. Η δεύτερη είναι η σύνδεσή της με τον ιστορικό χρόνο, η προέλευσή της και η πιθανολογούμενη πορεία εξέλιξής της. Θα είναι η ελληνική οικονομική κρίση του 2010-11 το χαμηλότερο σημείο πριν από την ανάταξη; Θα είναι ένα ενδιάμεσο σημείο πριν από μια ακόμα βαθύτερη πτώση; Θα είναι η αρχή μιας μακράς αργής βύθισης;

Το κακό είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει την απάντηση –κι ας αφθονούν γύρω μας οι αυτόκλητοι προφήτες και οι κατ’ επάγγελμα μοιρολογίστρες. Το καλό είναι ότι η απάντηση εξαρτάται κυρίως (αν και όχι αποκλειστικά) από μας.

Δεν ξέρουμε πού βρισκόμαστε αν ξεχάσουμε από πού ερχόμαστε. Με τον εκδημοκρατισμό και την εισδοχή στο κλαμπ της Ευρώπης, η Ελλάδα εξελίχθηκε από έθνος αποταμιευτών σε έθνος καταναλωτών και δανειοληπτών, από χώρα μεταναστευτικής προέλευσης σε χώρα μεταναστευτικού προορισμού, από νεαρή σε γηράσκουσα κοινωνία, από χώρα υπολειπόμενου κοινωνικού κράτους σε χώρα υψηλών (αλλά στρεβλών) κοινωνικών δαπανών, από οικονομία διψασμένη για κεφάλαια σε οικονομία πνιγμένη στη ρευστότητα. Ηδη από το ’80, οι καταναλωτικές επιθυμίες ικανοποιούνταν «εδώ και τώρα», οδηγώντας σε πτωτική συσσώρευση κεφαλαίου, χαμηλή ανάπτυξη και υψηλό πληθωρισμό. Με τη Μεταπολίτευση οι κοινωνικές διεκδικήσεις έφτασαν στο ζενίθ, μετά το μασάζ λαϊκισμού του ’80 ουδέποτε υποχώρησαν.

Περισσότερα