Το σύνδρομο των Θερμοπυλών

του Γεωργίου Στείρη

Parapolitika.gr
20 Μαρτίου 2013

Τα γεγονότα στην Κύπρο, με αποκορύφωμα την απόρριψη της πρότασης του Eurogroup, είναι δηλωτικά της έλλειψης κουλτούρας ανάλυσης και αντιμετώπισης των κρίσεων που κατατρύχει τον ελληνισμό. Μεγάλο μέρος των Ελλήνων, μάλλον το μεγαλύτερο, πανηγυρίζει το όχι της κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων. Στο θυμικό των περισσοτέρων η απόρριψη εγγράφεται ως πράξη ηρωισμού και ως ηχηρή απάντηση στον επελαύνοντα εχθρό. Η κατάσταση όμως δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς, αλλά για προβληματισμό. Η διατύπωση μιας τέτοιας άρνησης προϋποθέτει διασάφηση των συνεπειών και των βαρών που συνεπάγονται. Αφού αυτές γίνουν πλήρως αντιληπτές, χρειάζεται η βούληση να αναλάβουν όλοι το κόστος των επιλογών. Μια βούληση που θα προκύπτει ως αποτέλεσμα υπολογισμού και όχι παρορμητικής αντίδρασης. Κατόπιν όλων αυτών επιβάλλεται η διατύπωση ενός λογικού και συγκροτημένου σχεδίου, μιας πειστικής αντιπρότασης, η οποία θα προσφέρει μια πόρτα ασφαλούς, κατά το μάλλον ή ήττον, εξόδου. Αν όλα αυτά δεν υπάρξουν, παρά την πρόσκαιρη χαρά και ανάταση που προκαλούν οι παράτολμες πράξεις, προετοιμάζεται η καταστροφή και όχι η σωτηρία.

Για λόγους που δεν είναι εύκολα ερμηνεύσιμοι, οι Έλληνες αρεσκόμαστε να παραβλέπουμε τις πραγματικές μας νίκες και εστιάζουμε στις λεβέντικες ήττες. Ίσως επειδή οι δεύτερες προξενούν περισσότερο το ενδιαφέρον, τη συμπάθεια και τους επαίνους των άλλων. Οι πραγματικές νίκες, αντιθέτως, γεννούν φθόνο. Στην αξιολογική μας κλίμακα προτάσσεται ο τρόπος και όχι το αποτέλεσμα. Ελάχιστοι, για παράδειγμα, εξυμνούν τη νίκη στο Μαραθώνα, η οποία υπήρξε αποτέλεσμα δεινής στρατηγικής και θάρρους. Αντίθετα, υπερθεματίζουμε σε γεγονότα, όπως η μάχη στις Θερμοπύλες, που αποπνέουν αυτοθυσία και παλληκαριά, ασχέτως του αποτελέσματος. Σχεδόν κατά κανόνα αναγορεύουμε σε εθνικές επετείους γεγονότα καθόλα άξια ως μεμονωμένες πράξεις, αλλά σπανίως τιμούμε τις μεγάλες μας νίκες, εκείνα τα γεγονότα που, ενταγμένα σε μια αποτελεσματική στρατηγική, οδήγησαν σε πραγματικούς και όχι φαντασιακούς θριάμβους. Η μονομερής εμμονή στη στιγμή, έστω στη μεγάλη και ανεπανάληπτη στιγμή, συσκοτίζει το παρόν και αφαιρεί την προσοχή από το μέλλον. Παρότι αρεσκόμαστε να μνημονεύουμε τον Καβάφη για την παραβολή της ζωής με την μάταιη αναζήτηση μιας Ιθάκης, ο σπουδαίος μας ποιητής έχει γράψει επίσης ότι

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε.

Περισσότερα