Τα συστατικά της αυτοκαταστροφής

του Στάθη Ν. Καλύβα

Καθημερινή
31 Μαρτίου 2013

Υπάρχουν δύο λαοί στους οποίους πάει γάντι η έκφραση «χαμένες ευκαιρίες»: οι Παλαιστίνιοι και οι Σέρβοι. Και οι δύο διεκδικούν τα σκήπτρα της αυτοκαταστροφής, αφού σε κρίσιμες ιστορικές καμπές απέρριψαν συμβιβαστικές λύσεις, υιοθετώντας μαξιμαλιστικά αιτήματα που αποδείχθηκαν τυφλά και αδιέξοδα. Οδηγήθηκαν έτσι σε οδυνηρές ήττες, μπροστά στις οποίες οι συμβιβαστικές λύσεις φαντάζουν θρίαμβοι. Οι Παλαιστίνιοι θα είχαν σήμερα το δικό τους κράτος, ενώ οι Σέρβοι θα είχαν προστατέψει τους μειονοτικούς τους πληθυσμούς στην Κροατία, τη Βοσνία και το Κόσοβο αντί να τους μετατρέψουν σε πρόσφυγες. Και, εννοείται, θα είχαν αποφύγει την τραγωδία πολύνεκρων πολέμων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως και οι δύο λαοί διαθέτουν πλειάδα θαυμαστών στην Ελλάδα.

Διατρέχοντας την ιστορική εμπειρία των δύο αυτών λαών, διαπιστώνει κανείς πως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο δεν είναι η αυτοκαταστροφή και οι χαμένες ευκαιρίες καθαυτές, αλλά η αναγωγή της επαναλαμβανόμενης ήττας και τραγωδίας σε απόδειξη ηρωισμού και αυτοθυσίας και η μετατροπή της σε συστατικό στοιχείο της εθνικής τους ταυτότητας. Το αποτέλεσμα είναι πως η καταστροφή όχι μόνο δεν τους έχει διδάξει, αλλά τους έχει οδηγήσει στη συστηματική επανάληψη των σφαλμάτων τους με τραγικές συνέπειες. Η αδυναμία τους αυτή έχει μάλιστα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους αντιπάλους τους. Εχουν γραφτεί δεκάδες αναλύσεις για το πώς οι Ισραηλινοί καταφέρνουν να ενεργοποιούν την τάση αυτή των Παλαιστινίων, οδηγώντας τους έτσι σε καταστροφικές επιλογές.

Η Κύπρος δεν διαφέρει τόσο. Η ιστορία της είναι γεμάτη από άστοχες ή άκαιρες επιλογές με τραγικές συνέπειες. Η πρόσφατη κρίση επιβεβαίωσε την αυτοκαταστροφική ροπή των Κυπρίων αλλά και την αδυναμία εξαγωγής διδαγμάτων από προηγούμενα λάθη τους: από την εγκληματική αδράνεια της κυβέρνησης Χριστόφια ώς τις παλινδρομήσεις των πρόσφατων διαπραγματεύσεων και το «ηρωικό όχι» της Βουλής, η Κύπρος πέτυχε ένα σχεδόν χείριστο αποτέλεσμα - σχεδόν, γιατί τουλάχιστον απέφυγε τη χρεοκοπία, αυτό δηλαδή που την καλούσαν να πράξει διάφοροι εκ του ασφαλούς καλοθελητές, όπως ακριβώς το φιλοθεάμον κοινό προτρέπει τον απελπισμένο να πηδήσει στο κενό. Δυστυχώς, η πλειοψηφία των καλοθελητών αυτών ήταν Ελλαδίτες που αναζητούσαν ευκαιρία να φωνάξουν το δικό τους «ηρωικό όχι» με το αζημίωτο, πάνω στην πλάτη των Κυπρίων.

Περισσότερα