To Eurogroup αποσταθεροποιεί την Ευρώπη

των Γιώργου Μπήτρου και Τάσου Αβραντίνη

Καθημερινή
20 Μαρτίου 2013

Η απόφαση του Eurogroup για γενική φορολόγηση των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες απειλεί με αποσταθεροποίηση το οικοδόμημα του Ευρώ. Οπως πάντα, o κύριος λόγος είναι ότι η κυβερνητική παρέμβαση για θεραπεία ενός προβλήματος δημιουργεί μια σειρά από νέα μεγαλύτερα και απροσδόκητα προβλήματα. Θα εξηγήσουμε τι εννοούμε μετά από μια σύντομη περιγραφή του ρόλου των τραπεζών στη διαδικασία της δημιουργίας χρήματος.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) διαθέτει ένα προνόμιο που της έχουν παραχωρήσει τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Αυτό είναι το μονοπώλιο της έκδοσης του ευρώ. Οι ποσότητες ευρώ που εκδίδει διοχετεύονται στις εμπορικές τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους τις διοχετεύουν στις αγορές, υποχρεούμενες να διακρατούν σε ρευστή μορφή ένα μικρό ποσοστό των δανείων που παρέχουν απ’ αυτήν την πηγή για να εξασφαλίζονται έναντι μιας απροσδόκητης αύξησης της ζήτησης μετρητών. Αυτή η διαδικασία συνεπάγεται ότι οι εμπορικές τράπεζες συμμετέχουν στη δημιουργία χρήματος και γι’ αυτό υπόκεινται στον έλεγχο της ΕΚΤ ώστε να καλύπτονται απ’ αυτήν έναντι των καταθετών με την εμπιστοσύνη της δύναμης που διαθέτει. Ομως, οι εμπορικές τράπεζες λειτουργούν ταυτόχρονα και ως επενδυτικές τράπεζες με την έννοια ότι συλλέγουν τις αποταμιεύσεις και μ’ αυτές χρηματοδοτούν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις οι οποίες δεν είναι εύκολα ρευστοποιήσιμες. Ετσι δημιουργείται ένα πρόβλημα. Αυτό είναι ότι, ενώ καλύπτονται από την ΕΚΤ ως εμπορικές τράπεζες για τους κινδύνους που πηγάζουν από τη συμμετοχή τους στη δημιουργία χρήματος, δεν καλύπτονται από τους κινδύνους που αναλαμβάνουν ως επενδυτικές τράπεζες. Αυτό φυσικά είναι κοστοβόρο να το γνωρίζουν οι μικροί καταθέτες και γι’ αυτό λαμβάνεται πρόνοια ώστε αυτοί να εξασφαλίζονται με την εγγύηση κάποιου απόλυτα φερέγγυου θεσμού. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα αυτός ο θεσμός είναι η Εταιρεία Ομοσπονδιακής Ασφάλισης των Καταθέσεων (FDIC), ο οποίος επιτρέπει να πτωχεύουν εμπορικές τράπεζες που αναλαμβάνουν εξαιρετικά υψηλούς επενδυτικούς κινδύνους, αλλά χωρίς οι μικροί καταθέτες να χάνουν τις καταθέσεις τους.

Περισσότερα