Θα αντέξει η Ευρώπη στην κρίση; Και εμείς;

του Λουκά Τσούκαλη

Καθημερινή
26 Δεκεμβρίου 2010

Ο Τομάζο Πάντοα-Σιόπα ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα στο ιδιότυπο πολιτικό σύστημα της Ευρώπης. Πρώην ανώτατο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της κεντρικής τράπεζας, υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Πρόντι στην Ιταλία, επικεφαλής μιας σημαντικής ευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης και πρόσφατα σύμβουλος του Ελληνα πρωθυπουργού, ο Πάντοα-Σιόπα ήταν ένας τεχνοκράτης με πολιτικό μυαλό. Με άλλα λόγια, συνδύαζε τη γνώση με το πολιτικό κριτήριο και την κοινωνική ευαισθησία. Ανήκε στη γενιά εκείνη που έχτισε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Στήριξε την Ελλάδα όταν ξέσπασε η κρίση, γιατί ήταν προοδευτικός άνθρωπος και εφάρμοζε στην πράξη την αρχή της αλληλεγγύης. Ο θάνατός του σηματοδοτεί και το πέρασμα της σκυτάλης στην επόμενη γενιά των Ευρωπαίων πολιτικών και μάλιστα σε μια περίοδο κρίσης.

Είναι αλήθεια βέβαια ότι η Ευρώπη ενηλικιώθηκε μέσα από αλλεπάλληλες κρίσεις, αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Στη σημερινή συγκυρία απαιτούνται μέτρα επιεικώς αδιανόητα μόλις λίγους μήνες πριν: ένα μίνιμουμ δημοσιονομικής ένωσης που θα περιλαμβάνει αυστηρούς περιορισμούς στη διαχείριση των εθνικών προϋπολογισμών, κοινά εργαλεία και μηχανισμούς στήριξης για να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις τον πανικό (και την κερδοσκοπία) στις αγορές. Η σύγκλιση απόψεων απαιτεί συνήθως και σύγκλιση συμφερόντων, αλλά σήμερα η οικονομική κατάσταση στη Γερμανία –ή τη Σουηδία– διαφέρει ριζικά από την αντίστοιχη στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία ή την Ελλάδα. Δεν χτίζεται εύκολα συναίνεση σε μια τέτοια βάση. Ταυτόχρονα, ενισχύονται οι τάσεις εσωστρέφειας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι δημαγωγοί χτυπάνε τα ταμπούρλα του εθνικισμού και οι πολιτικές ηγεσίες προσπαθούν να αρπαχτούν από την πατροπαράδοτη εθνική σταθερά για να μην τους παρασύρει το ρεύμα της οικονομικής κρίσης και της πολιτικής απαξίωσης. Δύσκολοι καιροί για υπερεθνικές συνεργασίες, πρέπει να το παραδεχτούμε.

More