Συνταγματική ρήτρα σωφροσύνης

του Μπάμπη Παπαδημητρίου

Καθημερινή
27 Φεβρουαρίου 2011

Η καθιέρωση αυστηρών διαδικασιών ελέγχου, αποτροπής και καταστολής των δημοσιονομικών υπερβάσεων, πιθανόν και με σχετική ρήτρα στα Συντάγματα των χωρών, περιλαμβάνεται στη γαλλογερμανική πρόταση για το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας.

Η ιδέα είναι χρήσιμη. Ο αυτόματος, λόγω συνταγματικού κωλύματος, περιορισμός κομμάτων και κρατικού μηχανισμού στη δημιουργία πρωτογενούς ελλείμματος θα είναι εθνικώς ωφέλιμος.

Η συζήτηση πρέπει να ξεκινήσει. Ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος (Σκάι Ραδιόφωνο, 2/2/2011) ήταν από τους πρώτους που υπογράμμισε ότι ένας συνταγματικός περιορισμός μπορεί να δημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα στην ικανότητα μιας κυβέρνησης να διαχειριστεί τα δημόσια οικονομικά, γεγονός που αντιβαίνει με την αρχή της δημοκρατικής νομιμοποίησης. Η πρακτική «είναι μοναδική παγκοσμίως» και η γερμανική πειθαρχία προϋπήρχε. Εξάλλου «γνωρίζοντας την ελληνική νοοτροπία, πόσο εύκολα βάζουμε στο Σύνταγμα διατάξεις τις οποίες την επομένη προσπαθούμε να καταδολιεύσουμε, νομίζω ότι θα είναι μια τρύπα στο νερό».

Ενας άλλος καθηγητής, ο Γιώργος Παγουλάτος, υιοθέτησε (Κ 20/2/2011) μια διαφορετική γωνία προσέγγισης: «Η θέσπιση συνταγματικού “φρένου χρέους” δένει την περιφέρεια στενότερα με την Ευρωζώνη. Υπό άλλες συνθήκες θα ήταν ίσως οικονομικό λάθος. Για μια χώρα δημοσιονομικά χαλαρή όπως η Ελλάδα παρέχει ένα χρήσιμο πλαίσιο μελλοντικής αυτοπειθαρχίας».

Η αλήθεια είναι ότι, υπό κανονικές συνθήκες, καμία νέα νομική υποχρέωση δεν θα έπρεπε να είναι απαραίτητη. Η δημιουργία και συντήρηση ελλείμματος στον τακτικό προϋπολογισμό αποτελεί αυτόματη μαρτυρία εσφαλμένης πολιτικής. Οταν μάλιστα, συστηματικά αποκρύπτεται το γεγονός αυτό, η πολιτική ευθύνη αποκτά ηθικές διαστάσεις και η καταδίκη της κοινωνίας θα έπρεπε να είναι οριστική. Η δημιουργία Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα στην Εθνική Αντιπροσωπεία να παρακολουθεί συνεχώς την εξέλιξη των δημοσίων οικονομικών είναι επίσης απαραίτητη. Εξάλλου, οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες περιέχουν ήδη την υποχρέωση χρηστής διαχείρισης και ορίζουν τους δύο βασικούς δείκτες περιορισμού ελλείμματος και χρέους. Η καθήλωση του χρέους κάτω του 60% του ΑΕΠ και ο περιορισμός ώς το 3% του κατά Μάαστριχτ τρέχοντος ελλείμματος (που εξασφαλίζει την πρωτογενή ισορροπία), έπρεπε να είναι επαρκής.

Περισσότερα