Friday, March 18, 2011

Ιδεολογία προσοδοθηρίας

του Γιώργου Πρεβελάκη

Εστία/Προοδευτική Πολιτική

18 Μαρτίου 2011

Η νεώτερη ιστορία της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από την πάλη ανάμεσα σε δύο τάσεις:

* Η μια έχει ρίζες στην γαιοκτησία, στον παλαιοελλαδίτικο κοτζαμπασισμό. Είναι η αναζήτηση της προσόδου η οποία, στην παραδοσιακή κοινωνία, προερχόταν αποκλειστικά από την γη· κατόπιν, έλαβε την μορφή δανείων, ξένης βοηθείας, εισροών από την ναυτιλία και την μετανάστευση.

* Η άλλη τάση ανάγεται στην διασπορά, στις ελληνικές κοινότητες της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, της Θεσσαλονίκης, της Αλεξάνδρειας, της Τεργέστης. Αναζητεί πλούτο και επιτυχία στον εμπόριο και, γενικότερα, στις αστικές δραστηριότητες.

Καθώς αναπτύχτηκε το νεοελληνικό κράτος, οι δύο τάσεις συναντήθηκαν στην νεοσύστατη εθνική ελίτ. Το προσοδοθηρικό τμήμα, καθ' ότι πλέον εντόπιο, διέθετε εξ αρχής πολιτικό πλεονέκτημα -αν και υποχρεωνόταν να μοιράζεται την εξουσία με τον παραγωγικό, ιδιαιτέρως όταν η πολιτική του κατέληγε σε αδιέξοδο.

Η υπερδιόγκωση τού κράτους εν σχέσει με την ιδιωτική οικονομία αντανακλά την πολιτική ανισότητα ανάμεσα στις δύο εθνικές τάσεις. Το κράτος, αρμόδιο να απορροφά και να διανέμει την έξωθεν πρόσοδο, έγινε φρούριο της προσοδοφόρας· η διασπορά, λειτούργησε ως καταφύγιο για τις ασφυκτιούσες ή διωκόμενες δημιουργικές δυνάμεις. Η δυναμική ελληνική παρουσία στον εξωτερικό και η υπανάπτυκτη Ελλάδα αντιπροσωπεύουν τις δύο φαινομενικά αντιφατικές, ουσία συμπληρωματικές όψεις του Ελληνισμού.

Περισσότερα

No comments: