Friday, April 1, 2011

Ο μονοπωλιακός συνδικαλισμός και η ωφελιμότητά του

του Ιωάννη Ληξουριώτη

Athens Review of Books

Απρίλιος 2011

ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ;

Aκόμη και η ίδια η διατύπωση του ερωτήματος ηχεί ως ύβρις. Στερεότυπα δεκαετιών έχουν εγκαθιδρύσει την αδιαπραγμάτευτη πεποίθηση ότι η συνδικαλιστική δράση είναι συστατικό στοιχείο της προόδου των εργαζομένων και διηνεκής κινητήρια δύναμη της βελτίωσης των αποδοχών και των λοιπών όρων εργασίας τους. Τα συνδικάτα, με τη συνέργεια του Κράτους, έχουν καταφέρει να πείσουν τους εργαζόμενους και σε μεγάλο βαθμό τους πολίτες, ακόμη και πολλούς από αυτούς που πλήττονται βάναυσα από τη δράση τους (άνεργους και άλλες επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες), ότι υπερασπιζόμενα την εργατική τάξη εκφράζουν ταυτόχρονα το «γενικό καλό» και ότι η θεσμική και νομοθετική ενίσχυση της δράσης τους ενεργεί θετικά προς τη βελτίωση της «κοινωνικής δικαιοσύνης».

Στην πραγματικότητα, το κυρίαρχο μοντέλο συνδικαλισμού, πάνω και πέρα από κάθε αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, παρεμβαίνει αυθαίρετα στη διαμόρφωση των αμοιβών και των λοιπών όρων εργασίας, υπονομεύει τον ελεύθερο ανταγωνισμό και αποτελεί μια από τις πλέον άκαμπτες μορφές μονοπωλιακής παρέμβασης στη διαμόρφωση των τιμών των προϊόντων και στην αγορά εργασίας. Έτσι, μολονότι καλλιεργείται η ψευδής εντύπωση ότι η συνδικαλιστική δράση έχει ως συνέπεια τη βελτίωση του γενικού καθεστώτος των εργαζομένων, εν τέλει, όπως και οι λοιπές μορφές μονοπωλιακών παρεμβάσεων, εμποδίζει την μείωση των τιμών, λειτουργεί σε βάρος της θετικής εξέλιξης της παραγωγικότητας και της απασχόλησης, υπονομεύοντας μεσο-μακροπρόθεσμα την ασφάλεια των θέσεων εργασίας των εκάστοτε απασχολουμένων και μειώνει την προσδοκία απασχόλησης των εκτός εργασίας ευρισκόμενων.

Η αντίληψη της οργανωμένης «προστασίας του επαγγέλματος» (με την έννοια της εξασφάλισης όσων ήδη κατέχουν θέση στο επάγγελμα και του αποκλεισμού εισόδου σ’ αυτό τρίτων με κάθε τρόπο), από την οποία διαπνέονταν οι μεσαιωνικές συντεχνιακές συσσωματώσεις, επιβίωσε σε ένα σημαντικό βαθμό στην οργανωτική και διεκδικητική αντίληψη των εργατικών και λοιπών επαγγελματικών οργανώσεων, οι οποίες, κατά το διάβα των δύο προηγούμενων αιώνων, σχηματίστηκαν αξιοποιώντας την «ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι». Από τα τέλη του 19ου αιώνα, η κορπορατίστικη αυτή αντίληψη εισχώρησε σταδιακά στα εργατικά συνδικάτα, τα οποία, διεμβολισμένα σε μεγάλο βαθμό από σοσιαλιστικές ιδέες, θρυμμάτισαν ολοκληρωτικά τα όποια αρχικά φιλελεύθερα χαρακτηριστικά τους και, απαιτώντας από το Κράτος να αναδιανέμει τον πλούτο και να εγγυάται την «κοινωνική προστασία», κατέληξαν στην πλήρη υιοθέτηση κρατικίστικων και μονοπωλιακών αντιλήψεων, από τις οποίες μέχρι σήμερα διαπνέονται groupe de pression à vocation redistributivegroupe de pression à vocation redistributive. Εάν βέβαια καταφέρει να δραπετεύσει κανείς από το «μυστικιστικό» θάμπος των στερεοτύπων περί προάσπισης του καθεστώτος αμοιβής των εργαζομένων και τα περί προαγωγής του «γενικού καλού», η προσγείωση στην πραγματικότητα είναι ιδιαίτερα σκληρή.

Περισσότερα

No comments: