Καθημερινή
6 Μαρτίου 2011
Πώς αντιδρά ένα κοινωνικό σύστημα όταν πρέπει να διαχειριστεί ταυτόχρονες, ραγδαίες, ευρείες μεταβολές; Η Ελλάδα είναι σήμερα μέρος μιας μεταβατικής πραγματικότητας, αλλαγής κοινωνικοοικονομικού μοντέλου. Και αλλάζει σ’ ένα διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας για το περιεχόμενο του νέου «ευρωπαϊκού συμβολαίου».
Οι μεγάλες προσαρμογές χρειάζονται στήριξη. Ανεπτυγμένες οικονομίες συνδύασαν το ελεύθερο εμπόριο με ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας. Ο Dani Rodrik είχε παρατηρήσει ότι, όσο πιο ανοιχτές οι οικονομίες, τόσο μεγαλύτερες οι κοινωνικές δαπάνες: για να αποζημιώνουν τους χαμένους του ανταγωνισμού. Αυτό ήταν το κοινωνικό συμβόλαιο του προηγμένου ευρωπαϊκού Βορρά. Ενα αντίστοιχο, διακρατικό, ευρωπαϊκό συμβόλαιο έκανε πράξη την ενιαία αγορά: οι υστερούσες χώρες της περιφέρειας άνοιξαν τα σύνορά τους σε ευρωπαϊκά αγαθά, υπηρεσίες και κεφάλαια, λαμβάνοντας ως αντιστάθμισμα γενναιόδωρες κοινοτικές εισροές για να φτιάξουν υποδομές και να στηρίξουν τους αδυνάτους.
Το δικό μας εγχώριο κοινωνικό συμβόλαιο και οικονομικό μοντέλο ήταν διαφορετικό. Ούτε αγορές ελεύθερες ούτε κοινωνικό κράτος κανονικό. Κλειστά επαγγέλματα, εμπόδια εισόδου, εγγυημένα περιθώρια κέρδους. Κοινωνικό κράτος λειψό και δυσλειτουργικό: κυρίως συντάξεις, ασφυκτική και ανεφάρμοστη εργατική νομοθεσία, υπηρεσίες πενιχρές. Κατ’ όνομα δημόσιες παροχές (υγεία, εκπαίδευση) μαζί με τεράστιες ιδιωτικές δαπάνες. Πλεονάζουσα προσφορά εργασίας που αναζητούσε διέξοδο σ’ ένα κράτος πλαδαρό και εξαπλούμενο, αμοιβαία αναπαραγόμενο με ένα παρασιτικό κομματικό σύστημα. Στο βάθος, ένα σιωπηρό κοινωνικό συμβόλαιο αμοιβαίας συνενοχής: οι πολλοί θα ανέχονταν την υψηλή διαφθορά των ολίγων, αρκεί οι λίγοι να κάνουν τα στραβά μάτια στη μικροδιαφθορά των πολλών. Προφανώς δεν μετείχαν όλοι στη λεηλασία των δημοσίων πόρων. Πάντοτε υπήρχαν κι εκείνοι που έπαιζαν με τους κανόνες, δούλευαν σκληρά, σέβονταν τους νόμους, πλήρωναν τους φόρους τους. Είχαν απλώς την ατυχία να ζουν στην Ελλάδα.
Περισσότερα
No comments:
Post a Comment